Yatırım Fonu Nedir, Yatırım Fonu Tanımı

Yatırım Fonu Nedir?

Yatırım Fonu: Kanun hükümleri uyarınca tasarruf sahiplerinden katılma payı karşılığında toplanan para ya da diğer varlıklarla, tasarruf sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına göre, Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliğ’inde belirtilen varlıklar ve işlemlerden oluşan portföy veya portföyleri işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri tarafından içtüzük ile kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır.

Yatırım fonu, çeşitli yatırımcıların birikimlerini ortak bir havuzda birleştirdiği ve bu yatırımların bir fon yöneticisi tarafından farklı risk ve getiri beklentileri gözetilerek değerlendirildiği portföylere deniyor. Yatırımcılar bu ortak fonlara belirli bir katılma payı ödeyerek dahil oluyor. Fonda biriken yatırımlar, alanında uzman yatırımcılar tarafından hisse senedi, tahvil, repo, kıymetli madenler, emtia ve mevduat gibi farklı araçlar üzerinden değerlendiriliyor.

Hisse senedinde nasıl şirkete ortak olunuyorsa yatırım fonunda da katılma belgesi ile fon portföyüne ortak olunur. Yatırımcı, bir yatırım fonuna yatırım yaptığında yatırım fonuna yeni pay eklenmiş olur, böylece yatırım fonunun büyüklüğü ve pay sayısı artar. Yeni yatırımcının parası diğer yatırımcıların paralarıyla birleştirilir. Portföy yöneticileri yeni payların tutarı kadar çeşitli yatırım araçlarına yatırım yaparlar.

 

Yatırım Fonu Avantajları Nelerdir?


 
Yatırım fonunun küçük, büyük fark etmeden tüm yatırımcılar arasında giderek popüler hale gelmesinin altında sunduğu birtakım avantajlar yatıyor.

 
Kolaylık: Yatırım fonları, birikimleri yatırıma dönüştürmenin en kolay yollarından biri. Satın almak istediğiniz kadar katılım payı için emir vermek ve gerçekleşme tarihinde emrin tamamlanmasını beklemek yeterli.

 
Likidite: Yatırım fonları, yapılarına göre esneklik ve likidite avantajları sunan iki farklı türe ayrılıyor. İşlem yapılabilecek hisse sayısında sınırlama bulunmayan açık uçlu fonlar yüksek likidite sunarak yatırımların nakde çevrilmesini kolaylaştırıyor. Nispeten daha düşük likiditeye sahip olan kapalı uçlu fonlar ise yatırımların gerçek zamanlı fiyatlar üzerinden yapılmasını sağlayarak yatırımcılara esneklik avantajı sunuyor.

 
Profesyonel Yönetim: Yatırım fonları menkul kıymet alıp satma süreçlerinde yaşanan endişeleri ortadan kaldırabilir. Yatırımlarınız fon yöneticileri tarafından profesyonel bir şekilde yönetildiği için portföyünüzü yönetmek için harcadığınız zaman da azalmış oluyor.

 
Risk Dağıtımı: Fon yöneticisi, yatırımları farklı yatırım enstrümanlarına dağıtarak pay sahiplerine çeşitlendirme avantajı sağlıyor. Bu da performans gösteremeyen varlık sınıflarının diğer yatırım araçlarından elde edilen kârlar ile telafi edilebileceği anlamına geliyor. 

 
Kârın Yatırıma Dönüşmesi: Elde edilen kârın yeniden yatırıma dönüştürülmesi yatırım fonunun bir diğer avantajı. Örneğin, bir yatırım fonu temettü veya sermaye kazancı verirse, bu para genellikle herhangi bir ücret ödenmeden yeniden yatırıma dönüştürülüyor. 

 
Vergi Avantajı: Pay senedi yoğun fon niteliğine haiz yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kazançlar %0 oranında stopaja tabidir. Ayrıca 3321 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31.03.2022 tarihine kadar geçerli olacak şekilde değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında “döviz” ifadesi geçen yatırım fonları hariç olmak üzere uygulanacak stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir. 

Yatırım Fonu Nereden Alınır?
İlgili fona sahip olmak için bir banka hesabınız olması gerekmektedir. Bu fonu, dilediğiniz banka ve aracı kurumdan temin edebilirsiniz. Birçok banka, internet ve mobil şubeler üzerinden işlem yapma hakkı tanır.

Kimler Yatırım Fonunda İşlem Yapabilir?
Dileyen herkes yatırım fonlarında işlem yapabilir. Türkiye genelindeki tüm bankalar ve aracı kurumlar, müşterilerine yatırım fonu satmakla yükümlüdür.

Faizsiz Yatırım Fonu Nedir?
Faizsiz yatırım fonu türleri faiz içermemektedir. Söz konusu faizsiz yatırım fonlarında danışma kurulu onayından geçen, alım satımının İslam dinine göre caiz olduğuna karar verilmiş, faizsiz ve katılım bankacılığı ilkelerine uygun olduğu konusunda görüş alınmış enstrümanlara yatırım yapılmaktadır.

Yatırım Fonu Riskli Midir?
Çeşitlendirilmiş bir portföy ile risklerin dağıtıldığı ve profesyoneller tarafından yönetilen yatırım fonları genellikle güvenli bir yatırım sunmaktadır. Ancak içerisinde kira sertifikası, hisse senedi, altın gibi piyasada işlem gören varlıkların bulunduğu bütün yatırım fonları için ilgili piyasanın olumsuz olduğu dönemlerde değer kaybetme ihtimali bulunmaktadır. Yatırım fonları günlük olarak fiyat açıkladıkları için, SPK Mevzuatı gereği içerisindeki varlıkların her gün piyasa fiyatı ile değerlenmesi gerekmektedir. Bu sebeple fiyatı piyasada değişen varlıklar yeni fiyatları ile değerlendiği için yatırım fonu fiyatı da artıp azalabilir. SPK risk değerleri, bu sebeple önemlidir. Yüksek riskli (risk değeri 5, 6 ve 7) fonlarda değer kayıpları da yüksek olabilirken düşük riskli fonlarda (1 ve 2) değer kayıpları çok nadir ve oldukça limitli gerçekleşebilmektedir. Risk değeri 3 ve 4 olan fonlar da orta riskli olarak değerlendirilebilirler.

Yatırım Fonu Çeşitleri Nelerdir?
Yatırım fonu çeşitleri aşağıdaki gibidir:

· Borçlanma araçları fonu

· Hisse Senedi Fonu

· Kıymetli Madenler Fonu

· Fon Sepeti Fonu

· Yabancı Menkul Kıymetler Fonu

· Para Piyasası Fonu

· Değişken Fon

· Yabancı Fon

· Katılım Fonu

Yatırım Fonları Güvenli Mi?
SPK Kanunu gereğince; fon malvarlığı rehin edilemez, teminat gösterilemez ve üçüncü kişiler tarafından el koyulamaz. Başka bir deyişle, fon malvarlığı kanun ile güvence altına alınmıştır.

Yatırım Fonu Hemen Satılır Mı?
T+0 Valörlü fonlar belirlenen işlem saatleri içerisinde hemen nakde çevrilebilir olup valörü T+1 veya T+2 olan yatırım fonlarında ise satış tutarı valörde belirtildiği gibi 1 veya 2 gün sonra hesaba geçecektir.

Yatırım Fonu Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Yatırım fonu alırken dikkat edilmesi gerekilenler aşağıdaki gibidir:

· Amacınızı belirleyin: Öncelikle, yatırım yapmadan önce amacınızın ne olduğunu belirlemelisiniz. Gelirinizi artırmak, para biriktirmek ya da maddiyatınıza katkıda bulunmak istiyorsanız; amaçlarınıza uygun adımlar atmanızda fayda var. Bu anlamda, fonun getirisinin ihtiyaçlarınız ile paralel olduğundan emin olun.

· Risk skalanızı ölçün: Ne kadar risk alabileceğinizi belirlemelisiniz. Daha sonra ise yatırım yapmak istediğiniz fonun risklerini öğrenmeli, risklerin her an ortaya çıkabileceği ihtimalini aklınızda bulundurmalısınız.

· Fon hakkında bilgi sahibi olun: Yatırım yapmayı düşündüğünüz fonu araştırın. İçeriği inceleyin ve size gereken tüm bilgileri toplayın. İhtiyacınız olan bilgileri fon sahibi kurumdan edinebilirsiniz.

· Kendinize bir sınır belirleyin: Tüm yatırım araçlarında yaptığınız gibi söz konusu fonlarda da kendinize bir sınır belirlemelisiniz. Fonun değer kaybedip kazanmasına dair senaryolarda ne yapacağınızı bilmek, rasyonel kararlar almanıza yardımcı olacaktır. Yüksek gelir fikrinin yüksek riske eş değer olduğunu unutmamalısınız. Bu nedenle yatırım yapacağınız fonu kişisel getirilerinize ve risk beklentilerinize uygun şekilde seçmelisiniz. Böylelikle yatırım planınızı oluşturmuş olur ve panik yapmadan ani kararlar alabilir, yeni bir plan tasarlayabilirsiniz. Seçeceğiniz fonun geçmiş performanslarını izlemelisiniz. Söz konusu fonun aylık ya da yıllık periyotlarda ne kadar kazanç sağladığını gösteren çizelgeyi gazetelerden edinebilir veya bankanızdan isteyebilirsiniz.

· Alım-satım kanallarını gözden geçirin: Yatırım yapmak için fon alırken kullanabileceğiniz kanallara dikkat edin. İşlemlerinizi, internet ve mobil şubelerden gerçekleştirebileceğinize emin olun.

Yatırım fonunun tanımını yapmadan önce portföyün ne olduğunu açıklamakta fayda var. Portföy geniş anlamıyla bir kişinin ya da kuruluşun sahip olduğu varlıkların tümünü ifade eder. Yatırım fonu yatırım yaptığı sermaye piyasası araçları (hisse senedi, kira sertifikası vb.) ve altın gibi kıymetli madenlerin bütününü ifade etmektedir.

Yatırım fonları; halktan topladıkları fonlar karşılığı, hisse senedi, kira sertifikaları gibi sermaye piyasası araçlarından ve altın ile diğer kıymetli madenlerden oluşan portföyleri yönetirler. Her bir yatırımcı, fonun sahip olduğu portföyün bir kısmını temsil eden katılma payını satın alarak fona katılım sağlar. Tasarruf sahipleri şirketlerden, aracı kuruluşlardan veya menkul kıymet borsalarından hisse senedi ve kira sertifikası almak suretiyle tasarruflarını değerlendirebilirler. Ancak menkul kıymetlere yatırım yapmak bilgi ve uzmanlık gerektirmektedir. Ayrıca bireysel birikimler genelde yeterli büyüklüğe ulaşamadıklarından, bunlarla oluşturulan portföylerde gerekli risk dağılımları yapılamayabilir. Bu risk anapara açısından olabileceği gibi, portföyün getirisi açısından da önemli olabilir. Bu nedenle sermaye piyasasında kolektif yatırım kuruluşları olarak adlandırılan yatırım fonları oluşturulmuştur.